www.wysin.fora.pl

Elik

Kilka słów o historii Wysina, informacje ściągnięte ze strony [link widoczny dla zalogowanych]

We wczesnym średniowieczu tereny wsi Wysin podlegały prawdopodobnie ośrodkowi lokalnemu, którego siedzibą był gród Gnosma. W XIII w. ta część Pomorza należała do Księcia Sambora II, który przekazał w 1250 r. wieś Wissino oraz kilka innych osad biskupowi Michałowi z Włocławka za pożyczkę w wysokości 300 grzywien. Po późniejszych przetargach Książę Mściwój II w 1284 r. przekazuje prawa do Wysina kolejnemu biskupowi Wiesławowi. W rękach biskupów utrzymuje się wieś przez szereg stuleci. Centralną budowlą wsi jest kościół, który powstał w XIII w. Obecny pseudogotycki zbudowany został według projektu inż. Schreibera w 1894 r. na miejscu dawnego, drewnianego. Wśród wyposażenia najcenniejszym obiektem jest późnogotycka "Pieta" dzieło pomorskiego snycerza z XV w. Po II wojnie światowej wieś i osiedle Wysin Chrósty,a obecnie Chrósty Wysińskie uzyskały samodzielność administracyjną, czego dowodem była istniejąca szkoła podstawowa i prawa sołeckie wsi Chrósty Wysińskie.Dwa kilometry od Wysina leży najstarsza na tym terenie osada, Stary Wiec. Na jej polach odkryte zostały w 1930 r. przez znanego badacza Pomorza, ks. Władysława Łęga trzy miejsca ze śladami pobytu i prawdopodobnie zamieszkania człowieka w mezolicie tj. w środkowej epoce kamiennej 8000-4300 lat p.n.e.). Jedno na pagórku w widłach rzek Wietcisy i Rutkownicy, drugie nad jeziorem Stare Wiecko z grobami skrzynkowymi z wczesnej epoki żelaza. Trzecie w widłach Wietcisy i polnej drogi do Iłownicy. Osada Stary Wiec wymieniona jest już w 1198 r. , która należała do kilku drobnych szlachciców. Od 1772 r. wieś i folwark należy do właściciela Gąbczewskiego.

Jeszcze przed ІІ wojną światową Wysin był wsią znaczącą, liczącą wraz z przysiółkami około 1500 mieszkańców. Znajdowało się wówczas w Wysinie kilka obiektów świadczących usługi dla mieszkańców wsi i okolicy. Zaliczano do nich: wytwórnię oranżady i wód mineralnych, piekarnię, masarnię, mleczarnię i 3 sklepy kolonialne. Była też poczta i szkoła powszechna. Mieszkańcy wsi byli bardzo aktywni i działali w wielu stowarzyszeniach.
W czasie ІІ wojny światowej zorganizowany był w Wysinie przez władze niemieckie obóz przesiedleńczy dla 13 tys. Kaszubów z powiatu kościerskiego.